💵 ارز فیات چیست؟ 7 تفاوت کلیدی ارز فیات و ارزدیجیتال

یکی از موضوعات پایه ای و مهمی که هر تریدر و یا سرمایه گذار ارزهای دیجیتال لازم است از آن مطلع باشد، تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال است. در این مقاله تصمیم گرفتیم این موضوع را به صورت کامل شرح دهیم و به شما بگوییم که به چه ارزهایی، فیات و به چه ارزهایی، رمزارز (کریپتو یا ارز دیجیتال) گفته می‌شود و تفاوت ارز فیات و کریپتو در چه زمینه‌هایی است. مطالعه‌ی این مطلب، شما را یک قدم دیگر به درک عمیق‌تر بازارهای مالی نزدیک‌تر می‌کند.

ارز فیات چیست؟

واژه‌ی "فیات" از زبان لاتین آمده و ترجمه تحت اللفظی آن "باید اجرا شود" یا "اجازه دهید اجرا شود" است. اما معنی ارز فیات به صورت عملی و در اقتصاد چیست؟

💡به زبان ساده، ارز یا پول فیات، همان پول‌ رایج هر کشور است که شما در قالب سکه و اسکناس در بازار می‌بینید. از جمله ارزهای فیات مهم می‌توان به دلار (USD)، یورو(EUR)، پوند استرلینگ (GBP) اشاره کرد. اسکناس های مدرن مانند دلار آمریکا ارزهای فیات هستند.

نخستین بار در نیمه‌ی قرن دهم میلادی زمان دودمان سونگ در چین جنوبی اسکناس چاپ شد و به جای فلزات گرانبها مورد استفاده قرار گرفت. امروزه هر کشور و قدرت منسجمی اسکناس یا پول کاغذی خود را چاپ کرده و به رسمیت شناخته است. 

💡در عصر مدرن و رواج بانک‌ها، پول فیات به صورت اسکناس از طرف دولت در بانک ملی مرکزی هر کشور صادر می‌شود و هیچ کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتوانه آن نیست. در واقع ارز فیات، ارز دولتی بدون پشتوانه است. پشتوانه ارزهای فیات، دولتی است که اقدام به چاپ آن کرده است.

نکات طلایی درباره‌ی پول فیات

• ☀️ارز فیات برخلاف فلزات گرانبها که در تمام نقاط جهان ارزشمند هستند، ارزش ذاتی ندارد بلکه ارزش آن قراردادی است.
• ☀️قیمت پول فیات از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادر کننده حاصل می‌شود و به ارزش کالایی که پشتوانه آن است، بستگی ندارد.
• ☀️ارز فیات هر کشور، نماد اقتصاد آن کشور است و با قدرت گرفتن یا ضعیف شدن پول فیات، زندگی مردم آن کشور تحت تأثیر قرار می گیرد.
• ☀️پول فیات فقط به این دلیل ارزش دارد که دولت این ارزش را خلق می‌کند. بانک مرکزی یک کشور، قادر است با کنترل حجم چاپ پول فیات، اقتصاد کشور را تحت کنترل خود گیرد. 
• ☀️ قیمت ارز فیات به مسائلی مانند تولید ملی، ساز و کارهای اقتصادی یک کشور مانند نرخ بهره بانک، آمار بیکاری، وجهه‌ی سیاسی و سهم آن کشور در اقتصاد جهانی وابسته است.

ارز دیجیتال چیست؟

با پیشرفت جوامع و اهمیت یافتن منابع طبیعی، گونه‌ای دیگر از پول ابداع می‌شود. این پول، دیجیتالی است و صورت فیزیکی ندارد. اما پول فیات همچنان اعتبار دارد و ارز دیجیتال، در واقع در کنار آن، ساخته می‌شود.

💡ارز دیجیتال، برخلاف ارز فیات، یک ارز فیزیکی یا اسکناس نیست بلکه یک ارز مجازی است که در بستر بلاکچین راه اندازی و امنیت آن به‌واسطه کدهای رمزنگاری شده حفظ می شود. از طریق ساز و کارهای رمزنگاری، امکان جعل یا دوباره خرج کردن یک واحد معینی از ارز دیجیتال تقریباً غیر ممکن است. اولین ارز دیجیتال معتبر بیت کوین است که توسط خالقی ناشناس بر بستر بلاکچین ایجاد شده و اولین ارز دیجیتال از لحاظ قیمت و ارزش بازار است.

همانطور که پیشتر ذکر شد، ارزهای دیجیتال، بر بستر بلاکچین راه اندازی می‌شوند. بلاک چین‌ها شبکه‌هایی غیرمتمرکز هستند و برخلاف بانک‌ها یا مراکز داده (دیتا سنتر)، تحت نظر هیچ مؤسسه و نهاد سیاسی خاصی قرار ندارند و بنابراین درجه‌ای از شفافیت را برای معامله گران سراسر جهام فراهم می‌کنند. به همین علت ارز دیجیتال به طور نظری در برابر مداخلات یا دستکاری‌های دولتی مصون است.

مطالعه  این مقاله پیشنهاد می شود: بلاکچین چیست؟

شباهت ارز فیات و ارز دیجیتال

پیش از صحبت درباره‌ی تفاوت‌های پول فیات و ارز دیجیتال، شاید بهتر باشد به شباهت‌هایشان بپردازیم. ارز فیات در دو جنبه‌ی کلیدی با ارز دیجیتال شباهت دارد که عبارتند از:

1. هر دو را می توان برای پرداخت و ذخیره‌ی ارزش استفاده کرد؛
2. هر دو با تکیه بر اعتماد گسترده‌ی مصرف کننده به عنوان وسیله مبادله عمل می‌کنند.

حال بپردازیم به تفاوت‌ها.

تفاوت پول فیات و رمز ارز

ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال تفاوت‌های عمده‌ای با یکدیگر دارند که به اختصار در جدول زیر به آن اشاره شده است.

جدول تفاوت پول فیات و ارز دیجیتال
ردیف	ویژگی	ارز فیات	ارز دیجیتال
1	ویژگی اصلی	متمرکز (زیر نظر بانک مرکزی)	غیرمتمرکز (بدون مرز، زیر نظر هیچ نهادی نیست)
2	شکل	فیزیکی	دیجیتال
3	نحوه عرضه	در قالب سکه و اسکناس	در قالب کدهای عمومی و خصوصی
4	محدودیت عرضه	نامحدود	محدود و معین
5	نهاد وابسته	دولت‌ها	نهاد مردمی
6	محدودیت مکانی	در کنترل دولت یک کشور	بدون مرز و همگانی
7	ارزش	به وضعیت اقتصادی کشور و معیارهای قانونگذاری بستگی دارد	به عرضه و تقاضا بستگی دارد

در ادامه با 8 تفاوت ارز فیات و کریپتو آشنا می‌شوید:

اولین تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال: صدور و مدیریت

پول فیات توسط بانک‌ها و دولت‌ها (مرکزی) صادر و کنترل می‌شود. به عبارت دیگر، دولت‌ها طبق صلاحدید بانک مرکزی پول چاپ می‌کنند، یک سری پول‌ها را از رده خارج می‌کنند و به طور کلی، کنترل پول را در اختیار دارند. این در حالی است که بیت کوین از طریق فرآیندی به نام ماینینگ تولید و توزیع می‌شود و تحت کنترل یک مرجع متمرکز قرار ندارد. هر کسی با امکانات نرم افزاری و سخت افزاری می‌تواند به جمع استخراج کنندگان بیت کوین بپیوندد.

ارزش قیمتی ارزهای فیات تحت تأثیر تصمیمات نهادهای دولتی قرار دارد. همان طور که می‌دانید دولت می‌تواند با یک سری تصمیمات موجب افت یا رشد ارز فیات شود؛ با این حال، ارز دیجیتال توسط هیچ نهاد دولتی و مرکزی مدیریت نمی‌شود؛ به تعبیر دیگر هیچ نهاد دولتی مالک ارز دیجیتال نیست. تراکنش‌های رمزارزها از طریق شبکه‌ای جهانی متشکل از تعداد زیادی از کامپیوترها که نود (Node) نامیده می‌شوند، اعتبار سنجی و تأیید می‌شوند.

دومین تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال: واسطه

اگر شما وام بخواهید یا تصمیم بگیرید پول فیات خود را به حسابی دیگر انتقال دهید، باید از بانک استفاده کنید. بانک یک نهاد متمرکز و به عنوان واسطه برای همه‌ی تراکنش‌های بانکی عمل می‌کند. شما نمی‌توانید خارج از مرزهای کشور خودتان داد و ستد بانکی داشته باشید و برای این کار، باید بین دو بانک هماهنگی صورت بگیرد. این در حالیست که تراکنش‌های ارز دیجیتال همتا به همتا هستند. با استفاده از تکنولوژی بلاکچین شما می‌توانید به راحتی معاملات خود را در هر لحظه و با هر کاربری در هر گوشه از جهان انجام دهید.

به عبارتی دیگر، رمزارزها نیاز به واسطه را از بین برده و تراکنش‌ها و معاملات مستقیم بین دو طرف انجام و به سرعت توسط نودها تأیید می شوند.

چهارمین تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال: تفاوت ماهیتی 

پول فیات به شکل سکه و اسکناس چاپ شده، ماهیت فیزیکی و قابل دیدن دارد. برخلاف پول فیات، رمزارزها هیچ گونه وجود فیزیکی نداشته و یک فرم کاملاً مجازی از ارز می‌باشند.

بنابراین کنترل این نوع پول در حوزه‌ی اختیارات دولت‌ها نبوده و کاملا توسط صاحبان واقعی آنها اداره می‌شود.

مطالعه این مقاله پیشنهاد می‌شود: مارکت کپ چیست

پنجمین تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال: امنیت 

ارزهای فیات غیرقابل دستکاری هستند. رمز ارزهای مختلف از جمله بیت کوین بر اساس یک تکنولوژی به نام بلاک چین به وجود آمده‌اند. هر بار که شما یک تراکنش با رمزارز انجام می‌دهید، یک رکورد درون بلاک چین ثبت می‌شود که دارای برچسب تاریخی است. این برچسب‌های زمانی، به دلیل ویژگی‌های بلاک چین غیر قابل تغییر هستند.

اما ارزهای فیات متناسب با شرایط می‌توانند با دستور قضایی یا با تصمیم گیری قانون گذاران اقتصادی مورد تغییر قرار و دستکاری قرار بگیرند.

ششمین تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال: حریم خصوصی 

برخلاف پول فیات که استفاده از آن مستلزم ثبت نام و دریافت تأییدیه از طریق احراز هویت دولتی است، رمزارزها نیازی به این نوع ثبت نام‌ها و تأییدات دولتی ندارند.

معاملات در ارزهای دیجیتال بر خلاف ارزهای فیات با دو کلید امکان پذیر است. یکی کلید خصوصی و دیگری کلید عمومی.

البته به تازگی، با فشارهای قانون‌گذاران، تقریباً شما صرافی بدون احراز هویت پیدا نمی‌کنید. اما همچنان صرافی‌های غیرمتمرکز در حال فعالیت هستند.

هفتمین تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال: شفافیت

تراکنش‌ها در ارز دیجیتال شفاف و قابل پیگیری هستند.

تراکنش‌هایی که از طریق بلاک چین انجام می‌شوند، کاملا شفاف و واضح بوده و توسط هر شخصی در هر مکان و زمانی قابل مشاهده هستند.

این یعنی شما می‌توانید رد هر ارز دیجیتال از جمله بیت کوین را تا منبع اصلی و اولیه‌اش حتی از نودی که استخراج شده است بگیرید.

این کار از طریق سرچ کردن یک آدرس معاملاتی آنلاین از طریق مرورگر بلاکچین «Blockchain Explorers»  یا از طریق مالکیت یک نود امکان پذیر است.

برخلاف رمزارزها، پیگیری ارز فیات به هیچ عنوان به این شفافیت نبوده و نهادهای دولتی و مؤسسات مالی می‌توانند تمام رد و نشان‌های آن ارز را تغییر و یا از بین برده و به اصطلاح پولشویی کنند.

هشتمین تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال: نوسانات قیمت

قیمت ارزهای دیجیتال بسیار بی‌ثبات بوده و دارای نوسانات بالایی هستند، چرا که به هیچ شکل و نوع دیگری از سرمایه گذاری مانند سهام یا طلا وابسته یا مربوط نیستند و تحت تأثیر مستقیم عرضه و تقاضا قرار دارند. البته اگر تحلیل فاندامنتال و تکنیکال بلد باشید، می‌دانید که این نوسانات بی حساب و کتاب نیستند.

و اما سخن پایانی: ارز دیجیتال بهتر است یا پول فیات؟

جهان به سوی سرعت، شفافیت، حریم خصوصی و داد و ستد بی واسطه در حرکت است. به همین دلیل در یک دهه‌ی اخیر، ارزهای دیجیتال به شدت مورد استقبال قرار گرفته‌اند. حال اگر بخواهید به دوستتان در آنسوی کره‌ی زمین انتقال وجه انجام دهید، دیگر نیاز به پرداخت کارمزد و 24 ساعت انتظار نیست. این کار در چند دقیقه و با کارمزد بسیار پایین‌تر انجام می‌شود و این معجزه‌ی ارز دیجیتال است.

ارز دیجیتال توانسته جایگاه خود را در بسیاری از کشورها پیدا کند و هر روز بازار آن بزرگتر و گسترده‌تر می‌شود. ورشکستگی بانک‌های بزرگ جهانی مانند بانک سیلورگیت در ماه‌های گذشته، نشان می‌دهد که دیگر مردم به واسطه نیازی ندارند. البته مطالب ذکر شده به این معنی نیست که ارز فیات جذابیت و کاربرد خود را از دست داده، پول فیات همچنان به قدرت خود باقیست. مطالب ذکر شده بیشتر به این معناست که روز به روز بر جذابیت و پذیرش ارزهای دیجیتال افزوده می‌شود.

در یک کلمه باید گفت، دوره‌ی ارز دیجیتال فرارسیده و ما باید خود را برای آن آماده کنیم.

سوالات متداول (FAQ) اگر پرسش بی پاسخی دارید؛ حتماً سؤال خود را در خصوص تفاوت ارز فیات و کریپتوکارنسی در قسمت کامنت‌ها بنویسید تا کارشناسان دنیای ترید به آن پاسخ دهند. 1.       ارز فیات ایران چیست؟ ریال ارز فیات ایران است. 2.      آیا دلار فیات است؟ بله، دلار یکی از رایج ترین ارزهای فیات است. 3.      ارز فیات یعنی چه؟ به اسکناس‌ها و شکل فیزیکی پول هر کشور که توسط بانک مرکزی آن کشور چاپ شده ارز فیات می گویند. واحد ارزهای فیات از کشوری به کشور دیگر متفاوت هستند. 4.      انواع ارز فیات شامل چه مواردی است؟ هر کشور دارای ارز فیات رسمی خود است. به طور مثال ارز فیات ایران ریال و ارز فیات کانادا CAD نام دارد. 5.      نحوه خرید ارز فیات ارز فیات از صرافی‌ها قابل خریداری است. همچنین می‌توان دلار یا یک استیبل کوین مانند تتر را وارد یک بروکر یا کارگزاری کرد و در بازار جهانی فارکس به خرید و فروش جفت ارزها پرداخت. 6.      رمز ارز فیات چیست؟ رمز ارز فیات یک ترکیب اشتباه است، اصولاً کارنسی (ارز) یا به صورت رمز ارز بوده و یا به صورت پول فیات. بنابراین «رمز ارز فیات» یک ترکیب نادرست است. 7.     نحوه تبدیل ارز دیجیتال به فیات برای تبدیل ارز دیجیتال به ارز فیات، باید ارز دیجیتال خود را از کیف پول صرافی خارجی، به کیف پول خود در صرافی داخلی انتقال دهید. در صرافی داخلی می توانید ارز خود را به تومان تبدیل کنید. اما در بروکر و یا صرافی خارجی تنها در صورتی که دلار یا ارز فیات وارد حساب خود کرده باشید، می توانید دلار یا ارز فیات برداشت کنید. 8.      نحوه تبدیل ارز دیجیتال به تومان سؤال مهم بسیاری از کاربران این است که چگونه می‌توان ارز دیجیتال را به تومان تبدیل کرد؟ به طور مثال شما در یکی از پلتفرم‌ها مانند صرافی کوینکس یکی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین را خریداری کرده‌اید و قصد دارید آن را به تومان تبدیل کنید. این کار در سه مرحله انجام می‌شود: 1-     ابتدا مقدار مورد نظر خود از بیت کوین را به آدرس کیف پول خود در صرافی ایرانی مانند نوبیتکس انتقال دهید. 2-     پس از انتقال، در صرافی نوبیتکس، در قسمت «بازارهای اصلی» ارز خود را تبدیل به تومان کنید. یعنی کل موجودی خود را انتخاب و معامله فروش را انجام دهید. 3-     در مرحله آخر، در بخش «کیف های من» صرافی نوبیتکس، می توانید برداشت ریالی انجام دهید.  مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود: آموزش انتقال ارز دیجیتال