آموزش اندیکاتور adx؛ فیلم معرفی اندیکاتور میانگین شاخص جهت‌‌دار

• 24 دی 1400
• نویسنده : کارشناس دنیای ترید

اندیکاتور نوعی شاخص ریاضی است که از نمودار پرایس اکشن یک دارایی به دست می‌آید و در واقع با محاسبات ریاضی از تغییرات قیمت در طول زمان مشتق می‌شود. اندیکاتورها چند کاربرد دارند که یکی از آنها تحلیل روند است. در این مقاله به طور مشخص با اندیکاتور ADX آشنا مي‌شوید و نحوه کار با آن را فرا می‌گیرید.

اندیکاتور ADX چیست؟

برخی اندیکاتورها به شما می‌گویند که روند احتمالا در چه جهتی حرکت خواهد کرد، و برخی اندیکاتورها قدرت روند را به شما نشان خواهند داد. اندیکاتور ADX جزء دسته دوم است، یعنی جهت روند را به شما نمی‌گوید، بلکه مشخص می‌کند که روندی مشخص که ممکن است صعودی یا نزولی باشد تا چه حد قدرتمند است. خود عبارت ADX مخفف Average Directional Index است که به فارسی معادل میانگین شاخص جهت می‌شود. پس اندیکاتور ADX به شما می‌گوید که به طور میانگین، روند مد نظر چه میزان قدرت دارد.

روند برای شما مهم است چون کاری که شما و اکثر معامله‌گران فارکس سعی در انجام آن دارند دنبال کردن روند است، با این ذهنیت که روند دوست شما است. یکی از مهم‌ترین کاربردهای تحلیل تکنیکال تشخیص روندها است، این که روند صعودی یا نزولی است، چه قدر قدرت دارد، در چه نقطه‌ای قرار است ضعیف یا قوی شود، در چه نقطه‌ای ممکن است معکوس شود (Reversal داشته باشد).

قدرت روند مهم است چون بسیاری اوقات اگر روندی صعودی یا نزولی ضعیف باشد، به زودی متوقف می‌شود و مثلا اگر شما به خیال این که روند صعودی قدرتمندی حاکم شده با پیشبینی بالا رفتن قیمت دست به خرید زده باشید به سود مورد نظر خود نمی‌رسید و ممکن است حتی شاهد پایینتر رفتن قیمت از سطحی که در آن ورود کرده و دست به خرید زده‌اید باشید و زیان کنید؛ و یا بالعکس اگر به خیال این که روند نزولی قدرتمندی مسلط شده و قیمت قرار است پایینتر برود، دارایی را بفروشید ولی بعد ببینید که قیمت دوباره به بالا برگشته و حتی از حدی که در آن دست به فروش زده‌اید نیز بالاتر رفته و شما باز متضرر شده‌اید. پس تشخیص قدرت روند به اندازه تشخیص جهت آن مهم است.

به بیان فنی‌تر، اگر با سطح مقاومتی مواجه باشید و روندی صعودی شکل بگیرد، باید بررسی کنید که آیا روند آنقدر قدرتمند است که بتواند سطح مقاومت مذکور را بشکند، یا اگر سطح حمایتی روی نمودار وجود دارد و روندی نزولی شکل گرفته، نیاز دارید بفهمید که آیا روند نزولی مذکور می‌تواند سطح حمایتی را بشکند یا خیر.

این کاربرد اندیکاتور ADX است. یعنی در ابتدای امر شما با اندیکاتورهای دیگر مانند میانگین متحرک و یا با تحلیل نمودار تشخیص می‌دهید که روندی مشخص شکل گرفته است، و پس از تشخیص شکل‌گیری روند، از اندیکاتور ADX برای تشخیص میزان قدرت این روند استفاده می‌کنید.

به علاوه تشخیص قدرت روند، می‌توانید از اندیکاتور ADX برای این استفاده کنید که ببینید آیا قرار است روندی مشخص قدرت بگیرد و مسلط شود یا معاملات احتمالا روند خنثی (عرضی) خواهد داشت و قیمت در بازه‌ای مشخص نوسان خواهد کرد. طبیعتا اگر روندهای نزولی و صعودی پیاپی را شاهد باشیم که همگی نسبتا ضعیف و ناپایدار هستند، می‌توان نتیجه گرفت که روند غالب و مسلطی وجود ندارد و روند خنثی و شرایط بازه‌ای در معاملات حاکم است. در این شرایط می‌توان از استراتژی معاملاتی بازه‌ای را رنج تریدینگ برای سودآوری استفاده کرد.

برای آشنایی بیشتر با استراتژی معاملاتی بازه‌ای این مقاله را مطالعه کنید: استراتژی معاملاتی بازه‌ای

دانلود اندیکاتور ADX: چه از پلتفرم‌های تحت وب چه از نسخه دسکتاپ یا موبایل متاتریدر استفاده کنید، همگی این پلتفرم‌ها اندیکاتور ADX و دیگر اندیکاتورهای متداول را در خود دارند و نیازی به دانلود جداگانه آن نیست.

محاسبه و اجزای اندیکاتور ADX               

برای این که مقدار اندیکاتور ADX را محاسبه کنید، در اول کار به دو اندیکاتور دیگر نیاز دارید که به آنها +DMI و -DMI می‌گوییم. اندیکاتور ADX در واقع میانگین این دو است. DMI مخفف Directional Movement Indicator است که معادل فارسی آن اندیکاتور جهت حرکت می‌شود. کار اندیکاتورهای +DMI و -DMI این است که به ترتیب جهتگیری صعودی یا نزولی قیمت را نشان بدهند.

اگر +DMI بالاتر از -DMI باشد یعنی قیمت‌ها رو به افزایش هستند و روندی صعودی را شاهد هستید. بالعکس اگر -DMI بالاتر از +DMI قرار بگیرد به معنای روند نزولی است. فارغ از این که روند صعودی یا نزولی باشد، اندیکاتور ADX به شما می‌گوید که قدرت این روند چقدر است. خود ADX مقداری بین صفر تا صد دارد.

هر چه مقدار ADX به صد نزدیکتر باشد، یعنی روند قدرت بیشتری دارد. از این رو معمولا وقتی که ADX از ۲۵ پایینتر باشد به معنای این است که روند چندان قابل اعتماد نیست و احتمال این که به زودی متوقف شود زیاد است.

خواندن و تفسیر اندیکاتور ADX

همانطور که در بالا گفتیم، اندیکاتور ADX مقداری بین صفر تا صد می‌گیرد و هر چه این مقدار به صد نزدیک‌تر باشد، یعنی روند مذکور قدرتمندتر است و هر چه به صفر نزدیک‌تر باشد، یعنی روند ضعیف‌تر است. یکی از اشتباهاتی که بسیاری درباره اندیکاتور ADX دارند این است که اگر مقدار آن پایین و نزدیک به صفر باشد، به معنای این است که حتما قرار است شاهد معکوس شدن روند باشیم (یعنی مثلا روند صعودی به نزولی تبدیل شود). باید توجه کنید که پایین بودن مقدار ADX صرفا به معنای ضعیف بودن روند است و برای تشخیص این که آیا قرار است روند معکوس شود یا خیر باید در کنار ADX از اندیکاتورهای دیگر مانند میانگین‌ متحرک و همچنین تحلیل پرایس اکشن و الگوهای شمعی (کندل شناسی) استفاده کرد.

برای آشنایی بیشتر با اندیکاتورهایی که می‌توانند در کنار ADX استفاده شوند می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید: بهترین اندیکاتور فارکس

به علاوه به عنوان مکمل اندیکاتورها می‌توان از تحلیل کندل یا  الگوهای شمع‌های نمودار استفاده کرد چون الگوهای شمعی راهنمای بسیار خوبی برای تشخیص نقاط معکوس شدن روند یا اصطلاحا Reversal هستند.

در این راستا می‌توانید این مقاله را برای آشنایی مفصل‌تر با الگوهای شمعی و کندل‌شناسی مطالعه کنید: کندل شناسی فارکس

همانطور که گفتیم اغلب وقتی که ADX بالای ۲۵ باشد، نشانه این تلقی می‌شود که با بازار روندی مواجه هستیم، در نتیجه می‌توانید از استراتژی‌هایی که در بازار روندی مفید هستند استفاده کنید.  اما معمولا اگر زیر ۲۵ باشد، تلقی مي‌شود که قرار است یا قیمت در نقطه‌ای مشخص تجمیع کند (consolidation) یا در بازه‌ای مشخص نوسان کند. در چنین حالتی شما مي‌توانید از استراتژی‌هایی که مناسب شرایط بازه‌ای هستند استفاده کنید.

اندیکاتور ADX بدون جهت است و چه در روند نزولی یا صعودی، قدرت روند را نشان می‌دهد.

 همچنین ممکن است شاهد حرکت بازگشتی در نمودار باشیم (retracement). برای تعریف بازگشت به زبان ساده بگذارید مثالی برای شما بزنیم. فرض کنید پیش از این روند صعودی حاکم بوده، ADX روی ۵۰ بوده و قیمت جفت ارز یورو-دلار (EUR/USD) از ۱.۱۰۰۰۰ به ۱.۱۵۰۰۰ رسیده است. اما اکنون ADX از ۲۵ پایینتر آمده و در کنار آن، روند معکوس شده (نزولی گشته است). پیش از این قیمت از ۱.۱۰۰۰۰ به ۱.۱۵۰۰۰ رسیده بود. این بازه را ۱۰۰ درصد در نظر بگیرید. حال اگر قیمت از ۱.۱۵۰۰۰ به ۱.۱۲۵۰۰ برسد (به اندازه ۵۰ درصد پایین برود) می‌گوییم که قیمت ۵۰ درصد بازگشت یا ریتریسمینت داشته است.

استفاده از اندیکاتور ADX در کنار پرایس اکشن

نکته مهم در استفاده از تمامی اندیکاتورها این است که در درجه اول شما باید به پرایس اکشن (رفتار قیمت) توجه کنید و ببینید که قیمت در چه وضعیتی است. آیا روند صعودی دارد یا نزولی؟ آیا وضعیت به نظر روندی می‌رسد یا بازه‌ای؟ آیا قیمت در بازه‌ای مشخص نوسان می‌کند و در واقع بین سطح حمایتی و سطح مقاومتی مشخصی بالا و پایین می‌رود، یا در منطقه‌ای کوچک تجمیع کرده است؟

پس از این که پرایس اکشن را تحلیل کردیم، می‌توانیم مثلا از اندیکاتور ADX استفاده کنیم تا بفهمیم که مثلا روند صعودی یا نزولی کنونی تا چه حد قدرت دارد و آیا قرار است حفظ شود یا ضعیف‌تر از آن است که بتوان به آن اعتماد کرد. همچنین می‌توان با ADX تشخیص داد که مومنتوم قیمت در چه حد است و آیا در حال افزایش یا کاهش است.

بسیاری اوقات بهترین فرصت‌های معاملاتی در زمانی رخ می‌دهند که قیمت در منطقه‌ای تجمیع شده یا در بازه‌ای گیر کرده است، اما سپس یکی از این سطوح حمایتی یا مقاومتی مهم می‌شکند. بسیاری از شکست‌های نمودار کاذب هستند، و مثلا ممکن است به نظرتان برسد که یک سطح مقاومت کلیدی شکسته شده و روند صعودی شکل گرفته است، اما پس از مدتی ببینید که قیمت دوباره به زیر آن برگشته است. در چنین مواردی ADX می‌تواند به شما کمک کند تا قدرت روند را تشخیص دهید و شکست‌های قابل اطمینان و غیرقابل اطمینان در نمودار را از هم تمییز دهید.

وقتی که روندی خاص را در نمودار تشخیص دادید، از استراتژی‌های مناسب شرایط روندی استفاده می‌کنید. برای مثال فرض کنید روند در کل صعودی است اما در نقاطی قیمت عقب‌نشینی می‌کند (اصطلاحا پولبک یا Pullback دارد) و پایینتر می‌رود. این نقاط عقب‌نشینی بهترین جا برای خرید هستند چون پس از آن قیمت دوباره در راستای روند کلی افزایش خواهد یافت.

بالعکس فرض کنید روند کلی نزولی است اما در نقاطی قیمت عقب‌نشینی دارد و به طور مقطعی بالا می‌رود. بهترین جا برای فروش همین نقاط عقب‌نشینی هستند چون پس از آنها قیمت دوباره به دنبال روند حاکم، کاهش خواهد داشت.

برای اطلاعات بیشتر درباره پرایس اکشن در فارکس این مقاله می‌تواند بسیار مفید باشد: آموزش پرایس اکشن

قسمت بعد به اختصار معنای مومتنوم رابطه ADX و مومتنوم را توضیح می‌دهد.

استفاده از اندیکاتور ADX در تشخیص مومنتوم

به زبان ساده، مومنتوم (Momentum) سرعت تغییر قیمت است. هر چه قیمت با سرعت بیشتری افزایش یا کاهش یابد، می‌گوییم که مومنتوم نمودار بیشتر یا کمتر است.

روی نمودار، معمولا اگر مقدار ADX در چند قله یا سقف متوالی رو به افزایش باشد به معنای این است که مومنتوم نیز در حال بالا رفتن است. بالعکس اگر منحنی ADX  به طور متوالی سقف‌های پایین‌تری را ثبت کند، به معنای کاهش مومنتوم است.

توجه کنید که مومنتوم «سرعت تغییر قیمت» است و از این رو، حتی اگر ADX در حال کاهش باشد و از این رو مومنتوم نیز رو به کاهش باشد، تا زمانی که روند صعودی بماند قیمت همچنان رو به افزایش خواهد بود، اما مثلا به سبب کاهش مومنتوم با سرعت کمتری افزایش یابد.

برای درک بهتر این مسئله بگذارید مثالی بزنیم. فرض کنید که شما با سرعت ۱۰۰ کیلومتر در حال حرکت هستید، و سپس در ظرف ۱۰ ثانیه سرعت خود را به ۱۵۰ کیلومتر می‌رسانید. در این حالت سرعت شما با مومنتوم «الف» در حال افزایش بوده است. حال فرض کنید با سرعت ۱۰۰ کیلومتر حرکت می‌کنید، ولی اینبار ظرف ۲۰ ثانیه سرعت خود را از به ۱۵۰ کیلومتر می‌رسانید. در این حالت مومنتوم حرکت شما را «ب» می‌نامیم. در این مثال، در هر دو مورد شما دارید سرعت خود را افزایش می‌دهید، اما در حالت دوم، مومنتوم شما «ب» کمتر از حالت اول «الف» است و در واقع شتاب کمتری داشته‌اید. در نمودار معاملاتی نیز همین مفهوم درباره مومنتوم صدق می‌کند.

پس وقتی که ADX رو به افزایش است، می‌توانید با اطمینان بیشتر از این که سرعت روند نیز رو به افزایش است دست به معامله بزنید.

در روندی صعودی، وقتی که ADX در چند نوبت متوالی سقف‌های پایینتری را ثبت می‌کند، اما قیمت همچنان رو به افزایش است، بدین معنا نیست که قرار است روند به زودی معکوس شود، اما این وضعیت برای شما هشداری خواهد بود که حواستان به کاهش مومنتوم باشد و به باقی اندیکاتورها یا پرایس اکشن و الگوهای شمعی توجه کنید تا بتوانید نقطه احتمالی معکوس شدن یا خنثی شدن روند را حدس بزنید. همچنین می‌توانید نقاط حد ضرر (استاپ لاس) یا سودگیری را دوباره تنظیم کنید. همین وضعیت برای روندهای نزولی هم صادق است.

چگونه با ADX بازه‌ها را تشخیص دهیم؟

همانطور که گفتیم شرایط بازه‌ای (Range) در زمانی رخ می‌دهد که قیمت بین یک سطح حمایتی کلیدی و یک سطح مقاومتی کلیدی در نوسان باشد. فرض کنید اکنون روندی صعودی حاکم است و ADX بالای ۲۵ قرار دارد، ولی سپس ADX از ۲۵ پایینتر می‌رود. این وضعیت را می‌توان سیگنالی دانست از این احتمال که به سبب کاهش قدرت روند نمودار وارد شرایط بازه‌ای شود یا در محدوده‌ای خاص تجمیع کند و نه خریداران دست بالا را داشته باشند و نه فروشندگان.

جمع‌بندی

همانطور که گفتیم، اندیکاتورها در اصل به عنوان مکمل تحلیل پرایس اکشن عمل می‌کنند و کار اندیکاتور این است که آن چیزهایی که رفتار قیمت به تنهایی به ما نمی‌گوید را آشکار کند. پس اندیکاتور ADX را باید در کنار تحلیل پرایس اکشن استفاده کنید.

در کل یکی از بهترین راه‌های سودآوری در معاملات فارکس این است که روندهای قدرتمند را تشخیص دهید و مطابق با روند دست به خرید یا فروش بزنید. مهم‌ترین کاربرد اندیکاتور ADX این است که به شما بگوید هر روندی چقدر قدرت دارد، آیا این قدرت رو به افزایش یا کاهش است، و آیا پس از آن وارد معاملات بازه‌ای خواهیم شد و باید آماده شویم تا در شرایط با‌زه‌ای معامله کنیم. اندیکاتورهای مفید دیگری از قبیل میانگین متحرک، شاخص قدرت نسبی (RSI)، همگرایی-واگرایی میانگین متحرک (MACD) نیز وجود دارند که برخی مانند میانگین متحرک از ADX نیز پایه‌ای‌تر هستند و دیگران می‌توانند نقش مکمل ADX را ایفا کنند.

سوالات متداول مبحث اندیکاتور ADX

آیا ADX بهتر از اندیکاتورهایی مانند میانگین متحرک است؟

بهترین کار این است که از اندیکاتور ADX در کنار میانگین متحرک (SMA, EMA) یا نوسانگری مانند RSI استفاده کنید. پیش از همه اندیکاتورها بهتر است کار با میانگین متحرک را فرا بگیرید چون هم ساده و هم بسیار کاربردی است.

آیا می‌توان از پرایس اکشن و تحلیل کندل (الگوهای شمعی) در کنار اندیکاتور ADX استفاده کرد؟

بله، در واقع شما در مرحله اول باید پرایس اکشن را تحلیل کنید و سپس از اندیکاتورها برای افزایش دقت و کامل‌تر شدن تحلیل خود استفاده کنید.